Δράκανο

Αρχαία πόλη που θεωρείται και πατρίδα του Διόνυσου, Αλεξανδρινής εποχής του 4ου π.Χ. αιώνα.

Η τρίτη κατά σειρά πόλη της Ικαρίας, όπως φαίνεται, είχε μάλλον μικρότερη ανάπτυξη από τις υπόλοιπες. Πήρε προφανώς το όνομά του από το ομώνυμο βουνό, όπως και το ακρωτήρι δίπλα στο οποίο ήταν χτισμένο. Σήμερα σώζονται ελάχιστα χαλάσματα της αρχαίας Ακρόπολης, της πόλης που τοποθετείται γύρω στον 5ο π.Χ. αιώνα και ο περίφημος πύργος, περί τα 10 μ. ψηλός, χτισμένος ή επισκευασμένος, όπως πιστεύεται, στα χρόνια του Δημητρίου του Πολιορκητού. Δυστιχώς, όπως λέγεται, το 1826, όταν ο ναύαρχος Σαχτούρης, που έπλεε κοντά στο νησί, θέλησε να δοκιμάσει τα κανόνια των πλοίων του, διάλεξε σαν στόχο τον πύργο, προξενώντας σημαντικές ζημιές.

Το Δράκανο δεν αναφέρεται στους φορολογικούς καταλόγους της Αθηναϊκής συμμαχίας παρ' ότι η ανάπτυξή του πρέπει να ήταν ταυτόχρονη με αυτή των άλλων δύο πόλεων της Ικαρίας. Αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί είτε επειδή ήταν μικρότερη πόλη από αυτές, ή επειδή συμμετείχε στη συνεισφορά των Θερμών, είτε επειδή είχε ατέλεια φόρου λόγω της προφανέστατης αμυντικής του αποστολής, που συνεχίστηκε και τα μεταβυζαντινά χρόνια.

Ο πύργος ήταν ένας από τους εφτά πύργους - παρατηρητήρια του νησιού. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι Ικαριώτες βασισμένοι σε δικές τους κατασκευές, έχτισαν επτά πύργους-παρατηρητήρια  κατά μήκος της ακτής. Μόλις εμφανιζόταν εχθρικό ή άγνωστο σκάφος, οι παρατηρητές  άναβαν αμέσως φωτιά και έτρεχαν σε μία δεξαμενή  η οποία ήταν πάντα γεμάτη με νερό. Τραβούσαν ένα ξύλινο βούλωμα το οποίο υπήρχε στη βάση και το νερό φυσικά διέρρεε.  Οι φρουροί των άλλων παρατηρητηρίων  ειδοποιούνταν από τη φωτιά ώστε να κάνουν ταυτοχρόνως το ίδιο. Στο εσωτερικό κάθε δεξαμενής   σε κάθε κάστρο υπήρχαν πανομοιότυπες γραμμές  με εκείνες στα σκεύη που χρησιμεύουν ως μεζούρες. Κάθε μια από αυτές τις διαμετρήσεις είχε και ένα διαφορετικό μήνυμα συνημμένο πάνω της : «επίθεση πειρατών» , «προσέγγιση αγνώστου σκάφους» κλπ. Όταν το επίπεδο του νερού έφτανε στο κατάλληλο μήνυμα, οι «αποστολείς» επανατοποθετούσαν το βούλωμα στη δεξαμενή και έσβηναν τη φωτιά και έτσι ο καθένας στους άλλους πύργους μπορούσε να διαβάσει το μέγεθος και την εγγύτητα του εκάστοτε κινδύνου.

Ο πύργος αποτελεί κηρυγμένο μνημείο και έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα του Υπουργείου Αιγαίου για την αποτύπωση, στερέωση και αναστήλωσή του (1997). Μαζί με τους πύργους του Αγίου Πέτρου ΄Ανδρου και του Χειμάρρου στη Νάξο είναι οι ψηλότεροι πύργοι στον χώρο των Κυκλάδων - Βορειοανατολικού αιγαίου.

Υπάγεται στην ΚΑ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.